Nadmierna senność – czym jest hipersomnia i jak ją rozpoznać?

Osoba, która spokojnie przesypia całą noc (przynajmniej siedem-osiem godzin), zapewniając organizmowi odpowiedni czas regeneracji, pomimo to odczuwa ciągłe zmęczenie i senność, powinna zgłosić się do specjalisty. Tego typu objawy mogą wskazywać na niebezpieczne zaburzenie nazywane hipersomnią.

Hipersomnia, określana jako nadmierna senność, jest chorobą, charakteryzującą się przewlekłymi zaburzeniami snu. Szacuje się, że cierpi na nią ok. 5% populacji ogólnej. U zdecydowanej większości jednostek można zidentyfikować przyczynę takiego stanu. Do postawienia diagnozy najczęściej wystarczy przeprowadzenie dokładnego wywiadu z pacjentem, który może zostać uzupełniony specjalistycznymi badaniami diagnostycznymi.

Hipersomnia to patologicznie wzmożona ciągła senność, czyli utrzymywanie się potrzeby snu przez wiele dni, a nawet tygodni, gdyż pojawienie się takich objawów po jednej czy dwóch nieprzespanych nocach nie stanowią choroby.

hipersomnia - nadmierna senność

Ciągłe zmęczenie i senność?

O nadmiernej senności najczęściej mówi się, gdy mamy do czynienia ze zbyt długim czasem snu, przekraczającym dziesięć godzin. Do diagnozowania tego rodzaju zaburzenia jest wykorzystywana tzw. skala senności Epworth, polegająca na określeniu przez pacjenta (w skali 0-3) prawdopodobieństwa zaśnięcia w kilku sytuacjach życia codziennego, m.in. w czasie:

  • czytania książki lub oglądania telewizji,
  • siedzenia w miejscu publicznym (kino, zebranie, narada),
  • godzinnej, nieprzerwanej jazdy jako pasażer,
  • leżenia i odpoczywania popołudniu,
  • spokojnego siedzenia po bezalkoholowym obiedzie,
  • podczas kilkunastominutowego postoju w korku, na światłach, itp.

W celu oceny, czy mamy do czynienia z ciągłym zmęczeniem i sennością, osoba badana do każdej wyżej wymienionej sytuacji musi dopasować najbardziej pasującą cyfrę:

  • 0 – zerowe prawdopodobieństwo zaśnięcia
  • 1 – małe prawdopodobieństwo zaśnięcia
  • 2 – średnie prawdopodobieństwo zaśnięcia
  • 3 – duże prawdopodobieństwo zaśnięcia

Jeżeli wynik przekroczy 15 punktów, wówczas rozpoznawane są umiarkowane zaburzenia ze snem. Natomiast, gdy suma wyniesie powyżej 18 punktów, wówczas najprawdopodobniej pacjent cierpi z powodu nadmiernej senności, wymagającej specjalistycznej konsultacji lekarskiej.

Nadmierna senność i zmęczenie – przyczyny

Ciągłe zmęczenie i brak energii jest uciążliwą przypadłością, która poważnie utrudnia prowadzenie normalnego trybu życia. Osoby cierpiące na hipersomnię gorzej funkcjonują na co dzień, co przekłada się między innymi na pracę, szkołę oraz rodzinę.

Przyczyn senności jest wiele, jednak należy pamiętać, że senność, której bezpośrednim powodem jest zmęczenie fizyczne, przepracowanie lub ciąża, stanowi zupełnie normalną reakcję organizmu, któremu nie dostarczyliśmy odpowiedniej ilości snu.

Natomiast chorobowe przyczyny nadmiernej senności to przede wszystkim:

  • pierwotne zaburzenia snu, takie jak narkolepsja, zaburzenia rytmu snu i wstawania, bezdechy w trakcie snu,
  • schorzenia somatyczne: udar mózgu, zapalenie mózgu i opon mózgowych, problemy z metabolizmem, zespół Kleinego-Levina,
  • zaburzenia psychiczne,
  • depresja,
  • nadwaga i otyłość,
  • cukrzyca,
  • alkoholizm i zespół abstynencyjny, który podczas odstawienia środka uzależniającego może wywoływać problemy ze snem,
  • infekcje bakteryjne i wirusowe,
  • zespół niespokojnych nóg i okresowe ruchy kończyn w trakcie snu,
  • urazy głowy,
  • nadużywanie substancji mogących powodować zaburzenia snu, głównie środków odurzających.

Najczęstsze objawy hipersomnii

Senność, zmęczenie cz brak energii to nie jedyne objawy hipersomnii. Osoby cierpiące na tego rodzaju przypadłość często zapadają w niekontrolowaną drzemkę w ciągu dnia. Dzieje się tak zazwyczaj nie tylko w domu, ale także w pracy, w szkole, na uczelni, podczas codziennego wykonywania rutynowych czynności.

Do częstych objawów ciągłego zmęczenia i senności lekarze zaliczają również trudności z wybudzaniem się ze snu.

Hipersomnię można ponadto zdiagnozować po wielu innych symptomach, takich jak:

  • problemy z pamięcią i koncentracją,
  • nieustanne uczucie lęku i niepokoju,
  • rozdrażnienie i irytacja z błahych powodów,
  • wolniejsza mowa niż zwykle,
  • senność po jedzeniu,
  • brak energii,
  • omamy przysenne,
  • utrata zdolności do funkcjonowania w rodzinie, życiu społecznym i zawodowym.

Pierwotną hipersomnię można zdiagnozować tylko wtedy, kiedy wykluczy się obecność schorzeń somatycznych, zaburzeń psychicznych, zażywania substancji odurzających oraz innych zaburzeń snu (bezsenności, zaburzeń rytmów okołodobowych, zaburzeń z nocną dysfunkcją oddechową). Objawy związane z sennością i ciągłym zmęczeniem muszą utrzymywać się przez ponad miesiąc.

ciągłe zmęczenie brak energii

Diagnostyka nadmiernej senności

Jeśli borykamy się z ciągłym zmęczeniem i brakiem energii, warto skonsultować się z lekarzem. Nadmierna senność jest bowiem chorobą, która wymaga kompleksowego różnicowania objawów. Niektórzy z pacjentów posiadają tzw. złą higienę snu, co wiąże się z niedostarczaniem organizmowi odpowiedniej lub nieregularnej ilości snu.

Zgłaszając się do lekarza z różnymi przyczynami senności, specjalista powinien w pierwszej kolejności zbadać nasze nawyki ze snem, a więc zapytać o liczbę przesypianych godzin w ciągu nocy, ilość drzemek w trakcie dnia, a także dowiedzieć się, czy występuje u nas senność po jedzeniu, itp. Gdy podstawowy wywiad lekarski nie pomoże ustalić źródła naszych kłopotów, wówczas lekarz może skierować nas na dalsze badania, m.in. na:

  • tomografię głowy,
  • badanie polisomnograficzne,
  • tzw. test wielokrotnej latencji snu (MSLT),
  • test utrzymania czuwania (MWT).

Badanie polisomnograficzne to pełne badanie snu wraz ze wzrokową i słuchową analizą stadiów snu, parametrów układu krążenia oraz ruchów kończyn w czasie snu. Istotnym elementem badania jest także zapis przepływu powietrza przez drogi oddechowe oraz zawartość tlenu we krwi.

Test wielokrotnej latencji snu (MSLT) stanowi specjalistyczną rejestrację szybkości zasypiania/czynności bioelektrycznej mózgu (EEG), która jest przeprowadzana w trakcie pięciu dwudziestominutowych drzemek zaplanowanych średnio co dwie godziny podczas dnia. Średni czas do zaśnięcia (latencja snu) poniżej pięciu minut świadczy o patologicznej senności.

Test utrzymania czuwania (MWT) obejmuje natomiast cztery kompleksowe testy, które pacjent spędza na wygodnym fotelu, w cichym i ciemnym pomieszczeniu, starając się nie zapaść w sen. Podczas każdego z badań rejestrowana jest czynność bioelektryczna mózgu. Test utrzymania czuwania jest wskazany w szczególności u osób skarżących się na ciągłe zmęczenie i senność, które wykonują pracę związaną z koniecznością utrzymania czuwania.

Na czym polega leczenie hipersomnii?

Leczenie hipersomnii, objawiającej się ciągłą sennością i zmęczeniem, polega przede wszystkim na stosowaniu metod behawioralnych, polegających na wydłużeniu czasu spędzanego w łóżku nocą, do co najmniej ośmiu godzin oraz na planowaniu krótkich (nie dłuższych niż trzydzieści-czterdzieści minut) drzemek w ciągu dnia.

Jeśli wyżej opisane przedsięwzięcia nie przynoszą rezultatów, wówczas ciągłe zmęczenie i senność najczęściej leczy się przy użyciu środków farmakologicznych. W leczeniu hipersomnii wykorzystuje się wiele różnego rodzaju preparatów stymulujących, a najpopularniejsze z nich to:

  • modafinil, środek pobudzający, podtrzymujący stan czuwania, który powoduje zmniejszenie senności, a także pobudza organizm, zapobiegając napadom drzemki
    w ciągu dnia;
  • metylofenidat, inhibitor zwrotnego wychwytu dopaminy i noradrenaliny, który pomaga lepiej się skoncentrować na zajęciach i zorganizować codzienne życie;
  • selegilina, wybiórczy inhibitor MAO-B (monoaminooksydazy B), pozwalający na utrzymanie całkowitej lub częściowej zdolności pacjenta do pracy.

U pacjentów z nasilonymi objawami nadmiernej senności, dodatkowo może być podawany hydroksymaślan sodu. Substancja ta wykazuje działanie hamujące na ośrodkowy układ nerwowy, prowadząc do zmian w strukturze aktywności mózgu, sprzyjając występowaniu snu wolnofalowego i wydłużając czas snu w nocy.

Współcześnie na zaburzenia snu cierpi coraz większa liczba ludzi. Hipersomnia jest niezwykle popularną chorobą, na co wpływ ma wiele różnorodnych czynników, a przede wszystkim zbyt aktywny tryb życia, jaki jest narzucony nam, żyjącym w obecnych czasach. Ludzie przepracowani, którzy na co dzień spotykają się z wieloma stresującymi sytuacjami oraz osoby, które nie mogą sobie pozwolić na odpowiednio długi wypoczynek, są najczęstszymi ofiarami hipersomnii.

Nadmierna senność – czym jest hipersomnia i jak ją rozpoznać?
Ocena: 4.31/5, Ilość: 393




← powrót do strony głównej