Przyczyny bezsenności

Funkcjonowanie organizmu człowieka od zawsze podlegało istnieniu pewnych rytmów biologicznych. Jednym z tych najbardziej znanych jest naprzemienne występowanie po sobie fazy czuwania i spania. Współczesne tempo życia nie zawsze jednak pozwala na pogodzenie wewnętrznego zegara z porą dnia i nocy. Zmartwienia, codzienne problemy oraz towarzyszący im stres sprawia, że kłopot z zapewnieniem sobie odpowiedniego snu ma coraz większa liczba osób.

Problemy ze snem nie są już zjawiskiem przypisywanym wyłącznie osobom starszym, lecz w równej mierze dotyczą osób w średnim, a nawet ludzi całkiem młodych. Jak się okazuje, to właśnie trudności z zasypianiem są obecnie jedną z najczęstszych przyczyn kontaktu z lekarzem – średnio co trzeci Polak cierpi z powodu bezsenności przewlekłej. Kłopoty ze snem dotykają mężczyzn oraz kobiety praktycznie w każdym wieku.

W obecnych czasach znacząco zmieniło się podejście do problemów ze snem. Jeszcze do niedawna bezsenność była traktowana głównie jako objaw, obecnie natomiast jest uznawana za jednostkę chorobową, która wymaga kompleksowego leczenia w specjalistycznej poradni zaburzeń snu.

powody bezsenności

Zaburzenia snu – główne przyczyny

Zaburzenia snu stanowią dość obszerne pojęcie. Można jednak wymienić kilka najczęściej rozpoznawanych zaburzeń snu, wśród których w wyraźny sposób dominuje bezsenność. Bardzo często diagnozuje się również:

  • nadmierną senność, wynikającą na przykład z niedoboru snu lub wywołaną stanem chorobowym,
  • narkolepsję, objawiającą się atakami senności w nagłych, nieprzewidzianych momentach,
  • zespoły śródsenne, takie jak chrapanie, bezdech,
  • zaburzenia przysenne: koszmary, lęki nocne, lunatyzm, drżenie nóg, nocne kurcze nóg.

Przyczyn braku snu może być bardzo wiele. Wśród nich, w większości wymienia się czynniki, na które mamy bezpośrednio wpływ i samodzielnie możemy je modyfikować. Do tego typu czynników należą przede wszystkim:

  • drzemki w ciągu dnia,
  • przyjmowanie środków pobudzających, takich jak kawa, narkotyki, alkohol,
  • brak aktywności fizycznej w trakcie dnia,
  • branie udziału w zajęciach ruchowych wymagających wzmożonego wysiłku tuż przed pójściem spać,
  • zmienne godziny snu,
  • spożywanie tłustych i ciężkostrawnych potraw przed snem,
  • brak ciszy w sypialni i obecność urządzeń elektronicznych wzmagających trudności z zasypianiem,
  • czytanie książek, oglądanie telewizji w łóżku.

Często zdarza się, że przyczyną bezsenności u dorosłych, jak również u dzieci, jest niewłaściwa higiena snu. Ten rodzaj zaburzeń snu wiąże się przede wszystkim ze złymi przyzwyczajeniami, niekiedy może być spowodowany także pracą zmianową. Zbyt późne kładzenie się spać, niewłaściwe warunki panujące w sypialni, a także spożywanie przed snem obfitych posiłków i substancji powodujących może powodować regularne problemy ze spaniem.

Na prawidłową higienę snu składa się kilka elementów, które warto wdrożyć w życie w celu wyeliminowania trudności z zasypianiem. Należy przede wszystkim wprowadzić regularny rytm snu i czuwania, a więc kłaść się i wstawać, w miarę możliwości, każdego dnia o tych samych porach. Warto też stworzyć sobie stały program zajęć, a więc szczegółowo zaplanować rozkład dnia, który pomoże nam uniknąć np. niepożądanych drzemek (zwłaszcza trwających dłużej niż dwadzieścia-trzydzieści minut). By wyeliminować uciążliwy problem ze snem, należy też zadbać o odpowiednie warunki w pomieszczeniu, w którym śpimy (jeśli zapadnięcie w sen utrudniają nam dźwięki dochodzące z zewnątrz czy ostre światło, wówczas warto zainwestować w rolety, żaluzje bądź grube zasłony).

Grupy zwiększonego ryzyka narażone na problemy z zasypianiem:

  • pracownicy zmianowi,
  • kobiety po klimakterium,
  • osoby w podeszłym wieku (w ich przypadku typowy jest krótszy i płytszy sen),
  • pacjenci, u których w przeszłości zdiagnozowano zaburzenia depresyjne.
problemy z zasypianiem

Bezsenność – przyczyny, na które nie mamy wpływu

Problem z zasypianiem, zwłaszcza jeśli pojawił się nagle, może być objawem różnego rodzaju chorób bądź skutkiem negatywnego wpływu niektórych czynników czy sytuacji. Dlatego dla skuteczności leczenia bezsenności bardzo istotne jest wychwycenie przyczyny, poprzez przeprowadzenie z pacjentem szczegółowego wywiadu oraz analizę uzyskanych danych.

Powody bezsenności mogą być różne i mieć różne podłoże:

  • somatyczne lub somatogenne – choroby powodujące np. dolegliwości bólowe, parcie na mocz, świąd i inne objawy, które nie pozwalają zapaść w sen pacjentowi,
  • zewnętrzne (egzogenne) – czyli czynniki związane z otoczeniem, takie jak światło, hałas, upał, zmiana strefy czasowej, itp.,
  • psychologiczne bądź psychogenne – takie jak, konflikty osobiste, natrętne myśli, przykre przeżycia,
  • psychotyczne – obejmujące różnego rodzaju lęki, nerwice, zaburzenia depresyjne i psychiczne, urojenia, omamy,
  • toksyczne i jatrogenne – wywoływane przez substancje, których spożycie powoduje kłopoty ze snem (niektóre leki, narkotyki, alkohol, napoje kofeinowe),
  • neurogenne – spowodowane uszkodzeniem układu nerwowego i jego nieprawidłowym funkcjonowaniem, np. na skutek odniesionych urazów,
  • bezsenność pierwotna, której powód jest nieznany i trudny do uchwycenia.

Najczęstszą przyczyną bezsenności u dorosłych są zaburzenia psychiczne: stany depresyjne, psychozy, zaburzenia lękowe oraz zaburzenia osobowości. Stanowią one ok. 35-40% leczonych przypadków i są tłumaczone głównie wzbudzeniem emocjonalnym, niekiedy zaburzeniami przekaźnictwa synaptycznego.

Drugim co do częstości powodem bezsenności są choroby psychofizjologiczne (stanowią ok. 15% badanych przypadków). U 12% leczonych pacjentów kłopoty ze snem wywołuje natomiast nadużywanie, tolerancja lub odstawienie substancji wykazujących działanie ośrodkowe (etanol, leki uspokajające i nasenne, środki psychoaktywne). Na dalszych miejscach znajdują się: epizody bezdechu w czasie snu, zaburzenia rytmu snu i czuwania oraz schorzenia somatyczne.

Jak się więc okazuje, problemy ze spaniem mogą być różnorodnego pochodzenia. Niezależnie od tego jednak, jakie są ich przyczyny, zawsze stanowią uciążliwą dla chorego dolegliwość, uniemożliwiającą normalne funkcjonowanie w ciągu dnia. Skutki objawiają się w postaci nadmiernej senności, upośledzenia sprawności, rozdrażnienia oraz ogólnego gorszego samopoczucia. Osoby dotknięte bezsennością przewlekłą charakteryzuje zły stan zdrowia zarówno fizycznego, jak i psychicznego.

Leczenie bezsenności

Brak snu jest dolegliwością, którą w zależności od przyczyny, można skutecznie leczyć na wiele różnych sposobów. Każdy przypadek osoby borykającej się z kłopotami ze snem powinien być analizowany indywidualnie i wymaga przeprowadzenia rzetelnego wywiadu.

Bezsenność jest zazwyczaj problemem złożonym, i tak jak wyróżnia się różne powody zaburzeń snu, tak dzisiaj istnieją liczne metody jej terapii. Dla prawidłowego postępowania najważniejsze jest ustalenie, z czego owe problemy wynikają i czy przede wszystkim, są objawem jakiejś poważniejszej choroby, czy schorzeniem samoistnym.

Problemy z zasypianiem mogą prowadzić do przewlekłej bezsenności, która jeśli trwa dłużej niż miesiąc i nie mija po leczeniu domowymi sposobami, wymaga natychmiastowej konsultacji lekarskiej. Odpowiednim miejscem do zwalczania problemów ze spaniem jest specjalistyczna poradnia leczenia zaburzeń snu, w której poza kuracją środkami farmakologicznymi, można również poddać się odpowiedniej terapii psychoterapeutycznej.

 

Przyczyny bezsenności
Ocena: 3.2/5, Ilość: 442




← powrót do strony głównej